อ่านบาลีว่า:
ทะ-ไท-ยะ, ปุ-ริ-โส, ทา-นัง
ตัวอย่างแต่งกระทู้ธรรมชั้นตรี
อ่านแนวนำมาเขียนอธิบาย
ทเทยฺย ปุริโส ทานํ
คนควรให้ของที่ควรให้
ส่วนคำว่า ของที่ควรให้ หมายถึง สิ่งของที่ไม่เป็นพิษไม่เป็นภัยแก่ผู้รับและผู้อื่น หามาได้โดยชอบธรรม อำนวยประโยชน์และความสุขให้เกิดขึ้นอย่างเดียว
สิ่งที่ควรให้ ก็ได้แก่ปัจจัย ๔ เช่น เครื่องนุ่งห่ม อาหาร ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค ที่ตนหามาได้ด้วยความสุจริต ซึ่งไม่ใช่ของที่หามาโดยทุจริต เช่น ขโมยมา ปล้นมา โกงเขามา เป็นต้น
สิ่งที่ไม่ควรให้ เช่น ให้สุราเมรัย เพราะเมื่อดื่มเข้าไปแล้วทำให้เสียสติ มึนเมา เป็นที่ตั้งแห่งความประมาท ทำให้ศีลขาด เป็นต้น เมื่อให้สิ่งเหล่านี้ไปแล้ว ไม่เป็นบุญกุศล บุคคลจึงไม่ควรให้
ดังนั้น เมื่อจะให้อะไรแก่ใครก็ตาม ต้องพิจารณาเสมอว่า สิ่งนั้นควรให้หรือไม่ควรให้ ให้ไปแล้วเป็นประโยชน์ หรือสร้างความฉิบหาย ให้เกิดขึ้นหรือเปล่า เจตนาที่ให้นั้นจะต้องเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างแท้จริง ท่านจึงสอนให้บุคคล ควรให้ของที่ควรให้
ขุททกนิกาย ชาดก สัตตกนิบาต
ตัวย่อสุภาษิต:
(ขุ.ชา.สตฺตก. ๒๗/๒๑๗)
