อ่านบาลีว่า:
ขัน-ติ, สา-หะ-สะ-วา-ระ-ณา
ตัวอย่างแต่งกระทู้ธรรมชั้นตรี
อ่านแนวนำมาเขียนอธิบาย
ขนฺติ สาหสวารณา
ความอดทนห้ามซึ่งความผลุนผลันไว้ได้
ส่วน ความผลุนผลัน คือ การกระทำโดยขาดความยั้งคิด การทำกิจใดๆ โดยขาดความรอบคอบ ขาดสติ คิดเร็วทำเร็ว โดยขาดการใช้ปัญญาพิจารณา จึงทำให้สิ่งที่ทำนั้นผิดพลาดอยู่เสมอ เพราะความผลุนผลันเป็นเหตุให้งานที่ทำออกมาไม่ละเอียด และไม่ได้มีการวางแผน ทำแบบรีบเร่งจนลืมพิจารณาให้รอบคอบ
ฉะนั้น ถ้าบุคคลมีความอดทน จะทำให้มีการพิจารณาอย่างถี่ถ้วน ไม่ด่วนตัดสินใจจนเร็วเกินไป เมื่อนำขันติคือความอดทนมาใช้ในการทำงาน ก็จะทำให้งานออกมาดี มีความละเอียดและมีความผิดพลาดน้อย หรือไม่มีความผิดพลาดเลย
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
ตัวย่อสุภาษิต:
(-.-.)
