เก็งข้อสอบวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี ปีพ.ศ.2568

⏏︎ ดาวน์โหลดเก็งข้อสอบ

	เก็งข้อสอบธรรมสนามหลวง นักธรรมชั้นตรี วิชาธรรมวิภาค ประจำปีการศึกษา ๒๕๖๘ มีทั้งหมด ๓๒ ข้อ ดังนี้

๑.	ธรรมมีอุปการะมาก มีอะไรบ้าง ?  เพราะเหตุไรจึงชื่อว่ามีอุปการะมาก ?
ต/	มี ๑. สติ ความระลึกได้ ๒. สัมปชัญญะ ความรู้ตัว ฯ เพราะป้องกันความเสียหาย และอุดหนุนให้สําเร็จกิจในทางที่ดี ฯ

๒.	โลกเดือดร้อนวุ่นวายในปัจจุบันนี้ เพราะขาดธรรมอะไร ?
ต/	เพราะขาดธรรมคุ้มครองโลก ๒ อย่าง คือ ๑. หิริ ความละอายต่อบาป ๒. โอตตัปปะ ความเกรงกลัวต่อผลของบาป ฯ

๓.	พบงูพิษแล้วสดุ้งกลัวว่าจะถูกกัด จัดเป็นโอตตัปปะหรือไม่ ?  เพราะเหตุใด ?
ต/	ไม่ได้ ฯ เพราะโอตตัปปะ หมายความว่าความเกรงกลัวต่อบาป ฯ

๔.	ธรรมที่ทำให้บุคคลงาม คือธรรมอะไรบ้าง ?
ต/	ธรรมที่ทำให้บุคคลงาม คือ ๑. ขันติ ความอดทน ๒. โสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม ฯ

๕.	บุพพการีและกตัญญูกตเวที ได้แก่บุคคลเช่นไร ?
ต/	บุพพการี ได้แก่บุคคลผู้ทำอุปการะก่อน กตัญญูกตเวที ได้แก่บุคคลผู้รู้อุปการะที่ท่านทำแล้วและทำตอบแทน ฯ

๖.	รัตนะ ๓ มีอะไรบ้าง ?  มีคุณอย่างไร ?
ต/	มี พระพุทธเจ้า ๑ พระธรรม ๑ พระสงฆ์ ๑ ฯ มีคุณอย่างนี้ คือ ๑. พระพุทธเจ้ารู้ดีรู้ชอบด้วยพระองค์เองก่อนแล้วสอนผู้อื่นให้รู้ตาม ๒. พระธรรมย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ๓. พระสงฆ์ปฏิบัติชอบตามคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้วสอนผู้อื่นให้ทำตาม ฯ

๗.	พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ได้ชื่อว่า รัตนะ เพราะเหตุไร ?
ต/	เพราะเป็นของมีคุณค่าและหาได้ยาก เหมือนเพชรนิล จินดามีค่ามาก นำประโยชน์และความสุขมาให้แก่ผู้เป็นเจ้าของ ฯ

๘.	เห็นผิดจากคลองธรรม คือเห็นอย่างไร ?  จัดเข้าในทุจริตข้อไหน ?
ต/	คือ เห็นผิดจากความเป็นจริง เช่น เห็นว่าบุญบาปไม่มี บิดามารดาไม่มีพระคุณ เป็นต้น ฯ จัดเข้าในมโนทุจริต ฯ

๙.	มูลเหตุที่ทำให้คนทำความชั่ว เรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?  เมื่อเกิดขึ้นควรปฏิบัติอย่างไร ?
ต/	เรียกว่า อกุศลมูล ฯ มี ๓ คือ ๑. โลภะ อยากได้ ๒. โทสะ คิดประทุษร้าย ๓. โมหะ หลง ไม่รู้จริง ฯ เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรละเสีย ด้วยทาน ศีล ภาวนา ฯ

๑๐.	ที่ตั้งแห่งการบำเพ็ญบุญ เรียกว่าอะไร ?  โดยย่อมีอะไรบ้าง ฯ
ต/	เรียกว่า บุญกิริยาวัตถุ ฯ โดยย่อมี ๓ คือ ๑. ทานมัย บุญสําเร็จด้วยการบริจาคทาน ๒. สีลมัย บุญสําเร็จด้วยการรักษาศีล ๓. ภาวนามัย บุญสําเร็จด้วยการเจริญภาวนา ฯ

๑๑.	ภิกษุสามเณรผู้บวชใหม่ควรเว้นอันตราย ๔ อย่าง คืออะไรบ้าง ?
ต/	๑. อดทนต่อคำสอนไม่ได้ คือเบื่อหน่ายต่อคำสั่งสอนขี้เกียจทำตาม ๒. เป็นคนเห็นแก่ปากแก่ท้อง ๓. เพลิดเพลินในกามคุณ ทะยานอยากได้สุขยิ่งๆ ขึ้นไป ๔. รักผู้หญิง ฯ

๑๒.	ธาตุ ๔ มีอะไรบ้าง ?  ความร้อนและฟันจัดเป็นธาตุอะไร ?
ต/	มี ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ความร้อน จัดเป็นธาตุไฟ ฟัน จัดเป็นธาตุดิน ฯ

๑๓.	อริยสัจ ๔ มีอะไรบ้าง ?  ความไม่สบายกายไม่สบายใจ จัดเป็นอริยสัจข้อไหน ?
ต/	มี ๑. ทุกข์ ๒. สมุทัย ๓. นิโรธ ๔. มรรค ฯ ความไม่สบายกายไม่สบายใจจัดเป็นทุกข์ ฯ

๑๔.	ปัญญาอันเห็นชอบอย่างไร จึงชื่อว่ามรรคในอริยสัจ ๔ ?  เพราะเหตุไร ?
ต/	เห็นชอบว่า สิ่งนี้คือทุกข์ สิ่งนี้เหตุให้เกิดทุกข์ สิ่งนี้ความดับทุกข์ สิ่งนี้ทางให้ถึงความดับทุกข์ จึงได้ชื่อว่า มรรค ฯ เพราะเป็นข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ฯ

๑๕.	บุคคลผู้รักษาความยุติธรรมไว้ได้ควรเว้นจากธรรมอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	ควรเว้นจาก อคติ ๔ ฯ มี ๑. ความลำเอียงเพราะรักใคร่กัน เรียกว่า ฉันทาคติ ๒. ความลำเอียงเพราะไม่ชอบกัน เรียกว่า โทสาคติ ๓. ความลำเอียงเพราะเขลา เรียกว่า โมหาคติ ๔. ความลำเอียงเพราะกลัว เรียกว่า ภยาคติ ฯ

๑๖.	ธรรมเครื่องให้สำเร็จตามความประสงค์ คืออะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	คือ อิทธิบาท ๔ ฯ มี ๑. ฉันทะ พอใจรักใคร่ในสิ่งนั้น ๒. วิริยะ เพียรประกอบสิ่งนั้น ๓. จิตตะ เอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้นไม่วางธุระ ๔. วิมังสา หมั่นตริตรองพิจารณาเหตุผลในสิ่งนั้น ฯ

๑๗.	กรรมอันเป็นบาปหนักที่สุด เรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?  เลือกตอบมา ๓ ข้อ
ต/	เรียกว่า อนันตริยกรรม ฯ ๑. มาตุฆาต ฆ่ามารดา ๒. ปิตุฆาต ฆ่าบิดา ๓. อรหันตฆาต ฆ่าพระอรหันต์ ๔. โลหิตุปบาท ทำร้ายพระพุทธเจ้าจนถึงยังพระโลหิตให้ห้อขึ้นไป ๕. สังฆเภท ยังสงฆ์ให้แตกจากกัน ฯ

๑๘.	ธรรมอันเป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี คืออะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	คือ นิวรณ์ ๕ ฯ มี ๑. กามฉันท์ พอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจ มีรูป เป็นต้น ๒. พยาบาท คิดปองร้ายผู้อื่น ๓. ถีนมิทธะ ความที่จิตหดหู่และเคลิบเคลิ้ม ๔. อุทธัจจกุกกุจจะ ความฟุ้งซ่านและรำคาญ ๕. วิจิกิจฉา ความลังเลไม่ตกลงใจ ฯ

๑๙.	คิดอย่างไรเรียกว่า พยาบาท ?  คิดอย่างนั้นก่อให้เกิดโทษอย่างไร ?
ต/	คือ คิดปองร้ายผู้อื่น เรียกว่า พยาบาท ฯ ก่อให้เกิดโทษ คือปิดกั้นจิตใจไม่ให้บรรลุความดี ฯ

๒๐.	การจะเป็นนักเทศน์ที่ดีจะต้องมีคุณสมบัติอะไรบ้าง ?
ต/	ต้องมีคุณสมบัติ ๕ ประการ คือ ๑. แสดงธรรมไปตามลำดับ ไม่ตัดลัดให้ขาดความ ๒. อ้างเหตุผลแนะนำให้ผู้ฟังเข้าใจ ๓. ตั้งจิตเมตตาปรารถนาให้เกิดประโยชน์แก่ผู้ฟัง ๔. ไม่แสดงธรรมเพราะเห็นแก่ลาภ ๕. ไม่แสดงธรรมกระทบตนและผู้อื่น คือ ไม่ยกตนเสียดสีผู้อื่น ฯ

๒๑.	คารวะ คืออะไร ?  มีกี่อย่าง ?  ข้อว่า คารวะในการศึกษา หมายถึงอะไร ?
ต/	คารวะ คือ ความเคารพเอื้อเฟื้อ ฯ มี ๖ อย่าง ฯ ข้อว่า คารวะในการศึกษา หมายถึง ความเคารพ เอื้อเฟื้อในไตรสิกขา ฯ

๒๒.	อายตนะภายนอก ๖ ได้แก่อะไรบ้าง ?
ต/	อายตนะภายนอก ๖ ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ อารมณ์ที่มาถูกต้องกาย ธรรม คืออารมณ์ที่เกิดกับใจ ฯ

๒๓.	อินทรีย์ ๖ กับอารมณ์ ๖ มีความสัมพันธ์กันอย่างไร ?
ต/	มีความสัมพันธ์กันอย่างนี้ ตา เป็นใหญ่ในการเห็น อารมณ์คือรูป หู เป็นใหญ่ในการฟัง อารมณ์คือเสียง จมูก เป็นใหญ่ในการสูดดม อารมณ์คือกลิ่น ลิ้น เป็นใหญ่ในการลิ้ม อารมณ์คือรส กาย เป็นใหญ่ในการถูกต้อง อารมณ์คือโผฏฐัพพะ ใจ เป็นใหญ่ในการรู้ อารมณ์คือธรรม

๒๔.	การสำรวมอินทรีย์ ๖ คือทำอย่างไร ?  เมื่อกระทำเช่นนั้นแล้วจะได้รับประโยชน์อะไร ?
ต/	คือ การสำรวม ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ยินดียินร้าย เมื่อเห็นรูป ได้ยินเสียง ดมกลิ่น ลิ้มรส กายสัมผัส รู้ธรรมารมณ์ ฯ จะได้ประโยชน์ คือ ไม่เกิดความยินดี ไม่เกิดความยินร้าย ในเวลาเห็นรูป ได้ยินเสียง เป็นต้น ฯ

๒๕.	โลกธรรม ธรรมที่ครอบงำสัตว์โลก ๘ อย่างนั้นมีอะไรบ้าง ?
ต/	คือ มีลาภ ๑ เสื่อมลาภ ๑ มียศ ๑ เสื่อมยศ ๑ นินทา ๑ สรรเสริญ ๑ สุข ๑ ทุกข์ ๑ ฯ

๒๖.	เมื่อโลกธรรม ๘ เกิดขึ้นแก่ตน ควรพิจารณาอย่างไร ?
ต/	คือ ควรพิจารณาว่า สิ่งนี้เกิดขึ้นแล้วแก่เรา ก็สักแต่ว่าเกิดขึ้น ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา เมื่อพิจารณาเห็นแล้วก็อย่ายินดีใน ส่วนที่น่าปรารถนา และอย่ายินร้ายในส่วนที่ไม่น่าปรารถนา ฯ

๒๗.	มิตรแท้ที่ควรคบ ๔ ประเภท มีอะไรบ้าง ?
ต/	มี ๑. มิตรมีอุปการะ ๒. มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์ ๓. มิตรแนะนำประโยชน์ ๔. มิตรมีความรักใคร่ ฯ

๒๘.	การคบคนชั่วเป็นมิตร เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างไร ?
ต/	เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างนี้ คือ มักจะถูกคนชั่วชักจูงไปในทางที่ชั่ว เช่น คนไม่เคยเป็นนักเลงหญิง ไม่ติดสุรา ไม่เล่นการพนัน ไม่เป็นอันธพาล ก็ย่อมถูกชักจูงไปจนกลายเป็นนักเลงหญิงได้ เป็นต้น ฯ

๒๙.	คุณธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวน้ำใจของผู้อื่นไว้ได้ คืออะไร ?  มีอะไรบ้าง ?
ต/	คือ สังคหวัตถุ ๔ ฯ มี ๑. ทาน ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน ๒. ปิยวาจา เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน ๓. อัตถจริยา ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น ๔. สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัว ฯ

๓๐.	ศิษย์ที่ดีพึงปฏิบัติต่อครูอาจารย์อย่างไร ?
ต/	พึงปฏิบัติต่อท่านอย่างนี้ คือ ๑. ด้วยลุกขึ้นยืนรับ ๒. ด้วยเข้าไปยืนคอยรับใช้ ๓. ด้วยเชื่อฟัง ๔. ด้วยอุปัฏฐาก ๕. ด้วยเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ ฯ

๓๑.	อบายมุข คืออะไร ?  ดื่มน้ำเมามีโทษ อย่างไรบ้าง ?
ต/	คือ เหตุเครื่องฉิบหาย ฯ มีโทษ ๖ อย่าง คือ ๑. เสียทรัพย์ ๒. ก่อการทะเลาะวิวาท ๓. เกิดโรค ๔. ถูกติเตียน ๕. ไม่รู้จักอาย ๖. ทอนกำลังปัญญา

๓๒.	ความสุขของผู้ครองเรือนตามหลักพระพุทธศาสนาเกิดมาจากเหตุอะไรบ้าง ?
ต/	เกิดจากเหตุ ๔ อย่าง คือ ๑. สุขเกิดแต่ความมีทรัพย์ ๒. สุขเกิดแต่การจ่ายทรัพย์บริโภค ๓. สุขเกิดแต่ความไม่ต้องเป็นหนี้ ๔. สุขเกิดแต่ประกอบการงานที่ปราศจากโทษ ฯ