เก็งข้อสอบนักธรรมชั้นโท วิชาธรรมวิภาค ปี 2567

⏏︎ ดาวน์โหลดเก็งข้อสอบ

	ติวเข้มเตรียมสอบธรรมสนามหลวง   นักธรรมชั้นโท วิชาธรรมวิภาค   ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๗   มีทั้งหมด ๓๐ ข้อดังนี้ครับ

๑.	สมถกรรมฐาน และวิปัสสนากรรมฐาน มุ่งผลแห่งการปฏิบัติอย่างไร ?
ต/	สมถกรรมฐานมุ่งผล คือความสงบใจ วิปัสสนากรรมฐานมุ่งผล คือความเรืองปัญญา ฯ

๒.	สังขตธรรมคืออะไร ?  มีลักษณะอย่างไร ?
ต/	สังขตธรรม คือธรรมอันปัจจัยปรุงแต่ง ฯ มีลักษณะ คือมีความเกิดขึ้นในเบื้องต้น มีความแปรปรวนในท่ามกลาง มีความดับไปในที่สุด ฯ

๓.	ตจปัญจกกัมมัฏฐาน มีอะไรบ้าง ?  เรียกอีกอย่างหนึ่งว่าอย่างไร ?
ต/	ตจปัญจกกัมมัฏฐาน ได้แก่ เกสา โลมา นขา ทันตา และตโจ ฯ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า มูลกัมมัฏฐาน ฯ

๔.	บุคคลาธิฏฐานาเทศนา เทศนามีบุคคลเป็นที่ตั้ง มีอธิบายว่าอย่างไร ?
ต/	มีอธิบายว่า การสอนที่ยกบุคคลมาเป็นตัวอย่าง เช่น ในมหาชนกชาดก สอนเรื่องความเพียรโดยกล่าวถึงพระมหาชนกโพธิสัตว์ว่า ทรงมีความเพียรอย่างยิ่ง พยายามว่ายน้ําในท่ามกลางมหาสมุทรที่กว้างใหญ่ มองไม่เห็นฝั่งอย่างไม่ย่อท้อ ด้วยความมุ่งมั่นที่จะถึงฝั่ง ให้ได้ และทรงถึงฝั่งได้ดังประสงค์ ฯ

๕.	บูชา ๒ คืออะไรบ้าง ?  การสมาทานศีล ๕ เป็นประจำจัดเป็นบูชาประเภทใด ?
ต/	บูชา ๒ คือ อามิสบูชา บูชาด้วยอามิสสิ่งของ ๑ ปฏิบัติบูชา บูชาด้วยการปฏิบัติตาม ๑ ฯ เป็นปฏิบัติบูชา ฯ

๖.	ปฏิสันถาร มีอะไรบ้าง ?  มีประโยชน์แก่ผู้ทำอย่างไรบ้าง ?
ต/	ปฏิสันถาร ได้แก่ ๑) อามิสปฏิสันถาร ต้อนรับด้วยสิ่งของ ๒) ธัมมปฏิสันถาร ต้อนรับโดยธรรม ฯ มีประโยชน์อย่างนี้คือ ๑) เป็นอุบายสร้างความสามัคคีและยึดเหนี่ยวน้ำใจกัน ๒) เป็นการรักษาไมตรีจิตระหว่างกันและกันให้มั่นคงยิ่งขึ้น ฯ

๗.	ความคิดที่เป็นฝ่ายอกุศล มีกี่อย่าง ?  อะไรบ้าง ?
ต/	มี ๓ อย่าง ฯ คือ ๑. กามวิตก ความตริในทางกาม ๒. พยาบาทวิตก ความตริในทางพยาบาท ๓. วิหิงสาวิตก ความตริในทางเบียดเบียน ฯ

๘.	กิเลส กรรม วิบาก ได้ชื่อว่า วัฏฏะ เพราะเหตุไร ?  จะตัดให้ขาดได้ด้วยอะไร ?
ต/	เพราะหมุนเวียนกันไป คือกิเลสเกิดขึ้นแล้วเป็นเหตุให้ทํากรรม ครั้นทํากรรมแล้ว ย่อมได้รับวิบากกรรม เมื่อได้รับวิบากกรรมแล้ว กิเลสก็เกิดขึ้นอีก วนกันไปอย่างนี้ ฯ ตัดให้ขาดด้วยอรหัตตมรรค ฯ

๙.	สังโยชน์คืออะไร ?  พระโสดาบันละสังโยชน์อะไรได้ขาดบ้าง ?
ต/	สังโยชน์คือ กิเลสอันผูกใจสัตว์ไว้ ฯ พระโสดาบันละสังโยชน์ ๓ เบื้องต้นได้ขาด คือ ๑) สักกายทิฏฐิ ๒) วิจิกิจฉา ๓) สีลัพพตปรามาส ฯ

๑๐.	ญาณ ๓ ที่เป็นไปในทุกขสมุทัยมีอธิบายอย่างไร ?
ต/	๑. ปรีชาหยั่งรู้ว่า นี้ทุกขสมุทัย จัดเป็นสัจจญาณ ๒. ปรีชาหยั่งรู้ว่า ทุกขสมุทัย เป็นสภาพที่ควรละ จัดเป็นกิจจญาณ ๓. ปรีชาหยั่งรู้ว่า ทุกขสมุทัย เป็นสภาพที่ละได้แล้ว จัดเป็นกตญาณ ฯ

๑๑.	กายวิเวก จิตตวิเวก และอุปธิวิเวก หมายถึงอะไร ?
ต/	กายวิเวก หมายถึง สงัดกาย ได้แก่อยู่ในที่สงัด จิตตวิเวก หมายถึง สงัดจิต ได้แก่ทําจิตให้สงบด้วยสมถภาวนา อุปธิวิเวก หมายถึง สงัดกิเลส ได้แก่ทําใจให้บริสุทธิ์จากกิเลสด้วยวิปัสสนาภาวนา ฯ

๑๒.	ปาฏิหาริย์คืออะไร ?  พระพุทธเจ้าทรงยกย่องปาฎิหาริย์อะไร ว่าเป็นอัศจรรย์ยิ่งกว่าปาฏิหาริย์อื่น ?
ต/	ปาฏิหาริย์ คือ การกระทำที่ให้บังเกิดผลเป็นอัศจรรย์ ฯ พระพุทธเจ้าทรงยกย่องอนุสาสนีปาฏิหาริย์ว่า เป็นอัศจรรย์ยิ่งกว่าปาฏิหาริย์อื่น ฯ

๑๓.	พระอริยบุคคล ๔ ได้แก่ใครบ้าง ?  พระอริยบุคคลประเภทใดละอวิชชาได้เด็ดขาด ?
ต/	พระอริยบุคคล ๔ ได้แก่ พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์ ฯ พระอรหันต์ละอวิชชาได้เด็ดขาด ฯ

๑๔.	อุปาทาน คืออะไร ?  การถือเราถือเขาด้วยอำนาจมานะ จนเป็นเหตุถือพวก จัดเป็นอุปาทานอะไร ในอุปาทาน ๔ ?
ต/	อุปาทาน คือการถือมั่นข้างเลว ได้แก่ถือรั้น ฯ จัดเป็น อัตตวาทุปาทาน ฯ

๑๕.	กิจในอริยสัจ ๔ มีอะไรบ้าง ?
ต/	กิจในอริยสัจ ๔ ได้แก่ ๑) ปริญญา กำหนดรู้ทุกขสัจ ๒) ปหานะ ละสมุทัยสัจ ๓) สัจฉิกรณะ ทำให้แจ้งนิโรธสัจ ๔) ภาวนา ทำมัคคสัจให้เกิด ฯ

๑๖.	เมตตา มีความหมายว่าอย่างไร ?  เมตตาในพรหมวิหาร และในอัปปมัญญา ต่างกันอย่างไร ?
ต/	เมตตา มีความหมายว่า ปรารถนาความสุขความเจริญต่อผู้อื่นด้วยความจริงใจ ฯ ต่างกันโดยวิธีแผ่ คือ แผ่โดยเจาะจงก็ดี โดยไม่เจาะจงก็ดี จัดเป็นพรหมวิหาร ถ้าแผ่โดยไม่เจาะจงไม่จำกัด จัดเป็นอัปปมัญญา ฯ

๑๗.	ชิวหาวิญญาณ และกายวิญญาณ เกิดขึ้นได้เพราะอาศัยอะไรบ้าง ?
ต/	ชิวหาวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยลิ้นกับรส กายวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยกายกับโผฏฐัพพะ ฯ

๑๘.	มาร ๕ คืออะไรบ้าง ?  ปัญจขันธ์ ได้ชื่อว่าเป็นมารเพราะเหตุไร ?
ต/	มาร ๕ คือ ขันธมาร กิเลสมาร อภิสังขารมาร มัจจุมาร และเทวปุตตมาร ฯ เพราะปัญจขันธ์นั้น บางทีทําความลําบากให้ อันเป็นเหตุเบื่อหน่ายจนถึงฆ่าตัวตายเสียเองก็มี ฯ

๑๙.	มัจจุมารได้แก่อะไร ?  ได้ชื่อว่าเป็นมารเพราะเหตุไร ?
ต/	มัจจุมาร ได้แก่ ความตาย ฯ ชื่อว่าเป็นมาร เพราะเมื่อความตายเกิดขึ้น บุคคลย่อมหมดโอกาสที่จะทําความดีอีกต่อไป ฯ

๒๐.	ในวิมุตติ ๕ วิมุตติอย่างไหนเป็นโลกิยะ อย่างไหนเป็นโลกุตตระ ?
ต/	ตทังควิมุตติ และวิกขัมภนวิมุตติ จัดเป็นโลกิยะ สมุจเฉทวิมุตติ ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ และนิสสรณวิมุตติ จัดเป็นโลกุตตระ ฯ

๒๑.	ในธรรมคุณบทว่า “พระธรรมอันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสดีแล้ว” หมายถึงอะไร ?
ต/	หมายถึง ปริยัติธรรมและปฏิเวธธรรม ฯ

๒๒.	จริต คือ อะไร ?  คนมีปกติเชื่อง่ายเป็นจริตอะไร ?
ต/	จริต คือ พื้นเพอัธยาศัยของบุคคลที่แสดงออกมาตามปกติเป็นประจำ ฯ คนมีปกติเชื่อง่ายเป็น สัทธาจริต ฯ

๒๓.	อนุสัย หมายถึงกิเลสประเภทไหน ?  ได้ชื่อเช่นนั้นเพราะเหตุไร ?
ต/	อนุสัย หมายถึง กิเลสอย่างละเอียดที่นอนเนื่องอยู่ในสันดาน ฯ เพราะกิเลสชนิดนี้ บางทีไม่ปรากฏ แต่เมื่อมีอารมณ์มายั่ว ย่อมเกิดขึ้นในทันใด ฯ

๒๔.	วิญญาณฐิติต่างจากสัตตาวาสอย่างไร ?
ต/	ต่างกันอย่างนี้ ภูมิเป็นที่ตั้งแห่งวิญญาณ เรียกว่า วิญญาณฐิติ ภพเป็นที่อยู่แห่งสัตว์ เรียกว่า สัตตาวาส ฯ

๒๕.	พระพุทธคุณ บทว่า อรหํ แปลว่าอย่างไรได้บ้าง ?
ต/	อรหํ แปลว่า ๑. เป็นผู้เว้นไกลจากกิเลสและบาปกรรม ๒. เป็นผู้หักกําแห่งสังสารจักร ๓. เป็นผู้ควรแนะนําสั่งสอนเขา ๔. เป็นผู้ควรรับความเคารพนับถือของเขา ๕. เป็นผู้ไม่มีข้อลับ ไม่ได้ทําความเสียหายอันจะพึงซ่อนเพื่อมิให้คนอื่นรู้ ฯ

๒๖.	พระพุทธคุณบทหนึ่งว่า เป็นผู้หักกำแห่งสังสารจักร ถามว่ากำได้แก่อะไร สังสารจักรได้แก่อะไร ?
ต/	กำ ได้แก่ อวิชชา ตัณหา อุปาทาน กรรม สังสารจักร ได้แก่ กิเลส กรรม วิบาก ฯ

๒๗.	พระสงฆ์ปฏิบัติอย่างไร จึงได้ชื่อว่า อุชุปฏิปันโน เป็นผู้ปฏิบัติตรง ?
ต/	คือ ไม่ปฏิบัติลวงโลก ไม่มีมายาสาไถย ประพฤติตรงๆ ต่อพระศาสดา และเพื่อนสาวกด้วยกัน ไม่อําพรางความในใจ ไม่มีแง่มีงอน ฯ

๒๘.	ครุกรรม คืออะไร ?  อนันตริยกรรมกับสมาบัติ ๘ เป็นครุกรรมฝ่ายกุศลหรืออกุศล ?
ต/	ครุกรรม คือ กรรมหนัก ฯ อนันตริยกรรม เป็นครุกรรมฝ่ายอกุศล ส่วนสมาบัติ ๘ เป็นครุกรรมฝ่ายกุศล ฯ

๒๙.	ในกรรม ๑๒ อุปัตถัมภกกรรม กับอุปปีฬกกรรม ทำหน้าที่ต่างกันอย่างไร ?
ต/	อุปัตถัมภกกรรม ทำหน้าที่สนับสนุนผลแห่งชนกกรรม อุปปีฬกกรรม ทำหน้าที่บีบคั้นผลแห่งชนกกรรม ฯ

๓๐.	ธุดงค์ คืออะไร ?  มีกี่หมวด ?  หมวดไหนว่าด้วยเรื่องอะไร ?
ต/	ธุดงค์ คือ วัตตจริยาพิเศษอย่างหนึ่ง เป็นอุบายขัดเกลากิเลส และเป็นไปเพื่อความมักน้อยสันโดษ ฯ มี ๔ หมวด ฯ ดังนี้ หมวดที่ ๑ ว่าด้วยเรื่องจีวร หมวดที่ ๒ ว่าด้วยเรื่องบิณฑบาต หมวดที่ ๓ ว่าด้วยเรื่องเสนาสนะ หมวดที่ ๔ ว่าด้วยเรื่องความเพียร ฯ

⏏︎ ดาวน์โหลดเก็งข้อสอบ