ตเมว วาจํ ภาเสยฺย ยายตฺตานํ น ตาปเย "ควรกล่าวแต่ถ้อยคำที่ไม่ทำให้ตนเดือดร้อน" | กระทู้ธรรมชั้นตรี ระดับประถม | สุภาษิตที่ ๖

อ่านบาลีว่า:
ตะ-เม-วะ, วา-จัง, พา-ไส-ยะ, ยา-ยัด-ตา-นัง, นะ, ตา-ปะ-เย

ตัวอย่างแต่งกระทู้ธรรมชั้นตรี

อ่านแนวนำมาเขียนอธิบาย

---

ตเมว วาจํ ภาเสยฺย ยายตฺตานํ น ตาปเย
ควรกล่าวแต่ถ้อยคำที่ไม่ทำให้ตนเดือดร้อน

คำว่า ถ้อยคำดี คือ ถ้อยคำที่เป็นไปในแนวทางแห่งวจีสุจริตทั้ง ๔ ประการ คือ

• ๑) เว้นจากการพูดเท็จ คือ พูดแต่คำที่เป็นความจริง ไม่โกหกหลอกลวง
• ๒) เว้นจากการพูดส่อเสียด คือ พูดแต่คำที่เป็นไปเพื่อความสมัครสมานสามัคคี ไม่พูดให้คนอื่นแตกสามัคคี
• ๓) เว้นจากการพูดคำหยาบ คือ พูดแต่วาจาที่ไพเราะเสนาะหู ไม่พูดคำหยาบโลนอันเป็นที่รังเกียจของผู้ฟัง
• ๔) เว้นจากการพูดเพ้อเจ้อ คือ พูดแต่วาจาที่เป็นประโยชน์ ไม่พูดเหลวไหลไร้สาระ

คนที่พูดแต่วาจาที่เป็นไปตามแนวทางแห่งวจีสุจริต ย่อมเป็นที่รักและคารพของคนทั่วไป บุคคลทั้งหลายย่อมยกย่องนับถือเขา เขาย่อมได้รับประโยชน์จากคำพูดของตนเอง ไม่สร้างความเดือดร้อนเพราะคำพูดของตน

ส่วนคนที่พูดแต่วาจาที่ไม่ดี คือ พูดไร้ประโยชน์ มีแต่จะพาตนให้เดือดร้อน ทุกข์ยาก ขาดมิตร เป็นที่น่าเกลียดชังของผู้อื่นในทุกหนทุกแห่งที่ตนไป


สุภาษิตมาใน:
สังยุตตนิกาย สคถวรรค, ขุททกนิกาย สุตตนิบาต
ตัวย่อสุภาษิต:
สํ.ส. ๑๕/๒๗๘, ขุ.สุ.๒๕/๔๑๑