เก็งข้อสอบนักธรรมชั้นเอก วิชาวินัยบัญญัติ ปี 2567

⏏︎ ดาวน์โหลดเก็งข้อสอบ

	ติวเข้มเตรียมสอบธรรมสนามหลวง   นักธรรมชั้นเอก วิชาวินัยบัญญัติ   ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๗   มีทั้งหมด ๓๑ ข้อ ดังนี้ครับ

๑.	มูลเหตุที่ทําให้เกิดสังฆกรรมมีกี่อย่าง ?  อะไรบ้าง ?
ต/	มูลเหตุที่ทำให้เกิดสังฆกรรมมี ๒ อย่าง ฯ คือ ๑. มีภิกษุบริษัทเพิ่มจํานวนมากขึ้น ๒. มีพระพุทธประสงค์เพื่อให้สงฆ์เป็นใหญ่ในการบริหาร หมู่คณะ ฯ

๒.	ภิกษุผู้ปรารถนาความตั้งอยู่ยั่งยืนของพระธรรมวินัย ควรปฏิบัติตนอย่างไร ?
ต/	ควรตั้งอยู่ใน สีลสามัญญตา ทิฏฐิสามัญญตา และลัชชีธรรม สำรวมในพระปาติโมกข์ ประกอบด้วยอาจาระและโคจร เห็นภัยในโทษแม้เพียงเล็กน้อย สำเหนียกศึกษาในสิกขาบททั้งหลาย ฯ

๓.	ญัตติและอนุสาวนา หมายถึงอะไร ?  ญัตติมีใช้ในสังฆกรรมอะไรบ้าง ?
ต/	ญัตติ หมายถึง คำเผดียงสงฆ์ อนุสาวนา หมายถึง การสวดประกาศคำปรึกษาและข้อตกลงของสงฆ์ ฯ ญัตติมีใช้ใน ๓ สังฆกรรม คือ ๑) ญัตติกรรม ๒) ญัตติทุติยกรรม ๓) ญัตติจตุตถกรรม ฯ

๔.	สีมา คืออะไร ?  มีความสำคัญอย่างไร ?
ต/	สีมา คือ เขตประชุมของสงฆ์ผู้ทำสังฆกรรม ฯ มีความสำคัญ คือ พระศาสดาทรงพระอนุญาตให้สงฆ์สามัคคีกันทำสังฆกรรมภายในสีมา ถ้าไม่มีสีมาก็ไม่มีเขตประชุม ฯ

๕.	สีมามีกี่ประเภท ?  อะไรบ้าง ?
ต/	สีมา มี ๒ ประเภท ฯ คือ ๑. พัทธสีมา คือ แดนที่ผูก หมายถึงเขตอันสงฆ์กําหนดเอาเอง ๒. อพัทธสีมา คือ แดนที่ไม่ได้ผูก หมายถึงเขตอันเขากําหนดไว้โดยปกติของบ้านเมือง หรือเขตที่มีสัญญัติอย่างอื่นเป็นเครื่องกําหนด ฯ

๖.	สังฆกรรม ๔ นั้น อย่างไหนต้องทําในสีมา อย่างไหนทํานอกสีมาได้ ?
ต/	ญัตติกรรม ญัตติทุติยกรรม และญัตติจตุตถกรรม ต้องทําในสีมาเท่านั้น อปโลกนกรรม ทํานอกสีมาได้ ฯ

๗.	สีมาสังกระ คืออะไร ?  สงฆ์จะทำสังฆกรรมในสีมาเช่นนั้นได้หรือไม่อย่างไร ?
ต/	สีมาสังกระ คือ สีมาที่สมมติคาบเกี่ยวกันระหว่างสีมาที่สมมติไว้เดิมและสีมาที่สมมติขึ้นใหม่ ฯ สงฆ์ทำสังฆกรรมในสีมาที่สมมติไว้เดิมได้ แต่ทำในสีมาที่สมมติขึ้นใหม่ไม่ได้ ฯ

๘.	ภิกษุผู้ควรได้รับสมมติให้เป็นภัตตุทเทสกะ ต้องประกอบด้วยคุณสมบัติเช่นไร ?
ต/	ต้องประกอบด้วยคุณสมบัติดังนี้ คือ ๑. เว้นอคติ ๔ คือ ฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติ ภยาคติ ๒. รู้จักภัตรที่ควรแจกหรือมิควรแจก ๓. รู้จักลำดับที่พึงแจก ฯ

๙.	เจ้าอธิการที่สงฆ์สมมติให้เป็นเจ้าหน้าที่ทำการสงฆ์ ในพระวินัยมี ๕ แผนก อะไรบ้าง ?
ต/	มีดังนี้ ๑) เจ้าอธิการแห่งจีวร ๒) เจ้าอธิการแห่งอาหาร ๓) เจ้าอธิการแห่งเสนาสนะ ๔) เจ้าอธิการแห่งอาราม ๕) เจ้าอธิการแห่งคลัง ฯ

๑๐.	กฐิน มีชื่อมาจากอะไร ?  ผ้าที่เป็นกฐินได้มีอะไรบ้าง ?
ต/	กฐิน มีชื่อมาจากไม้สะดึงที่ลาดหรือกางออกสำหรับขึงจีวรเพื่อเย็บ ฯ ผ้าที่เป็นกฐินได้มี ๑. ผ้าใหม่ ๒. ผ้าเทียมใหม่คือผ้าฟอกสะอาดแล้ว ๓. ผ้าเก่า ๔. ผ้าบังสุกุล ๕. ผ้าที่ตกตามร้านตลาดซึ่งเขานำมาถวายสงฆ์ ฯ

๑๑.	ผ้าที่ไม่ทรงอนุญาตให้ใช้เป็นผ้ากฐิน ได้แก่ผ้าเช่นไรบ้าง ?
ต/	ผ้าที่ไม่ทรงอนุญาตให้ใช้เป็นผ้ากฐิน คือ ๑. ผ้าที่ไม่ได้เป็นสิทธิ์ เช่น ผ้าที่ขอยืมเขามา ๒. ผ้าที่ได้มาโดยอาการอันมิชอบ คือ ทำนิมิตได้มา พูดเลียบเคียงได้มา และผ้าเป็นนิสสัคคีย์ ๓. ผ้าที่ได้มาโดยบริสุทธิ์ แต่เก็บค้างคืนไว้ ฯ

๑๒.	กรานกฐิน ได้แก่การทําอย่างไร ?
ต/	กรานกฐิน ได้แก่ เมื่อมีผ้าเกิดขึ้นแก่สงฆ์ในเดือนท้ายฤดูฝน พอจะทําเป็นไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่งได้ สงฆ์พร้อมใจกันยกให้แก่ภิกษุรูปหนึ่งผู้เหมาะสม ภิกษุผู้ได้รับผ้านั้น นําไปทําเป็นจีวรผืนใดผืนหนึ่ง ให้แล้วเสร็จในวันนั้น แล้วมาบอกแก่ภิกษุผู้ยกผ้านั้นให้ เพื่ออนุโมทนา ภิกษุเหล่านั้น อนุโมทนา ทั้งหมดนี้ คือ กรานกฐิน ฯ

๑๓.	ภิกษุผู้กรานกฐินแล้ว ย่อมได้อานิสงส์อะไรบ้าง ?
ต/	๑. เที่ยวไปไม่ต้องบอกลาตามสิกขาบทที่ ๖ แห่งอเจลกวรรคในปาจิตติยกัณฑ์ ๒. เที่ยวจาริกไปไม่ต้องถือเอาไตรจีวรไปครบสํารับ ๓. ฉันคณโภชน์ ปรัมปรโภชน์ได้ ๔. เก็บอติเรกจีวรไว้ได้ตามปรารถนา ๕. จีวรอันเกิดขึ้นในที่นั้นเป็นของภิกษุผู้กรานกฐินแล้ว และได้โอกาสขยายเขตจีวรกาล ให้ยาวออกไปตลอด ๔ เดือนฤดูเหมันต์ด้วย ฯ

๑๔.	บรรพชาและอุปสมบท สําเร็จด้วยวิธีอะไร ?
ต/	บรรพชาสําเร็จด้วยวิธีให้บรรพชาเปกขะรับไตรสรณคมน์ อุปสมบทสําเร็จด้วยการสวดญัตติจตุตถกรรมวาจา ฯ

๑๕.	ผู้จะเข้ามาอุปสมบทเป็นภิกษุในพระพุทธศาสนาต้องประกอบด้วยคุณสมบัติอะไรบ้าง ?
ต/	ประกอบด้วยคุณสมบัติ ๕ ประการ คือ ๑. เป็นชาย ๒. มีอายุครบ ๒๐ ปี ๓. ไม่เป็นมนุษย์วิบัติ เช่น ถูกตอน หรือเป็นกะเทย เป็นต้น ๔. ไม่เคยทำอนันตริยกรรม ๕. ไม่เคยต้องปาราชิก หรือไม่เคยเข้ารีตเดียรถีย์ทั้งที่เป็นภิกษุ ฯ

๑๖.	สงฆ์ผู้จะให้การอุปสมบทแก่กุลบุตร ในพระวินัยมีกําหนดจํานวนภิกษุไว้อย่างไร ? ถ้าไม่ครบตามจํานวนนั้น จัดเป็นวิบัติอะไร ?
ต/	มีกําหนดอย่างนี้ คือ ในมัธยมชนบท ๑๐ รูปเป็นอย่างต่ำ ในปัจจันตชนบท ๕ รูป เป็นอย่างต่ำ ฯ ถ้าไม่ครบตามจำนวนจัดเป็น ปริสวิบัติ ฯ

๑๗.	การบอกนิสสัย ๔ และอกรณียะ ๔ บอกในเวลาใด ?  และใครเป็นผู้บอก ?
ต/	ท่านให้บอกในลำดับแห่งอุปสมบทแล้ว ห้ามไม่ให้บอกก่อนหน้าอุปสมบท ฯ อุปัชฌายะบอกก็ได้ กรรมวาจาจารย์หรืออนุสาวนาจารย์บอกก็ได้ ฯ

๑๘.	วิวาทาธิกรณ์ คืออะไร ?  ระงับได้ด้วยอธิกรณสมถะข้อใดบ้าง ?
ต/	วิวาทาธิกรณ์ คือ การเถียงกันปรารภพระธรรมวินัย ฯ ระงับได้ด้วย สัมมุขาวินัย และเยภุยยสิกา ฯ

๑๙.	อนุวาทาธิกรณ์คืออะไร ?  หากไม่รีบระงับจะเกิดผลเสียอย่างไร ?
ต/	อนุวาทาธิกรณ์ คือ การโจทกันด้วยอาบัตินั้น ๆ ฯ หากไม่รีบระงับจะทําให้เสียสีลสามัญญตาและเสียสามัคคี เป็นทางแตกเป็นนานาสังวาส ฯ

๒๐.	อนุวาทาธิกรณ์เช่นไร อันภิกษุจะพึงยกขึ้นพิจารณาตัดสินได้ ?
ต/	ต้องเป็นเรื่องมีมูล คือ เรื่องที่ได้เห็นเอง ๑ เรื่องที่ได้ยินเอง หรือมีผู้บอก และเชื่อว่าเป็นจริง ๑ เรื่องที่เว้นจาก ๒ สถานนั้น แต่รังเกียจโดยอาการ ๑ ฯ

๒๑.	สัมมุขาวินัยมีองค์เท่าไร ?  อะไรบ้าง ?
ต/	สัมมุขาวินัย มีองค์ ๔ ฯ คือ ๑) ในที่พร้อมหน้าสงฆ์ ๒) ในที่พร้อมหน้าธรรม ๓) ในที่พร้อมหน้าวินัย ๔) ในที่พร้อมหน้าบุคคล ฯ

๒๒.	พระอรรถกถาจารย์แสดงลักษณะปกปิดอาบัติสังฆาทิเสสไว้เป็น ๕ คู่ อย่างไรบ้าง ?
ต/	ท่านแสดงไว้ ๕ คู่ ดังนี้ ๑. เป็นอาบัติ และรู้ว่าเป็นอาบัติ ๒. เป็นปกตัตตะ และรู้ว่าเป็นปกตัตตะ ๓. ไม่มีอันตราย และรู้ว่าไม่มีอันตราย ๔. อาจอยู่ และรู้ว่าอาจอยู่ ๕. ใคร่จะปิด และปิดไว้ ฯ

๒๓.	อุกเขปนียกรรม และ นิยสกรรม สงฆ์พึงลงแก่ภิกษุประพฤติผิดธรรมวินัยอย่างไร ?
ต/	ประพฤติผิดอย่างนี้ คือ อุกเขปนียกรรม พึงลงแก่ภิกษุผู้ ไม่เห็นอาบัติ ไม่ทำคืนอาบัติหรือไม่สละทิฏฐิบาป นิยสกรรม พึงลงแก่ภิกษุผู้ มีอาบัติมาก หรือคลุกคลีกับคฤหัสถ์ด้วยการคลุกคลีอันไม่ควร ฯ

๒๔.	กิจจาธิกรณ์ และนิคคหะ คืออะไร ?
ต/	กิจจาธิกรณ์ คือ กิจอันจะพึงทําด้วยประชุมสงฆ์ นิคคหะ คือ การข่ม เป็นกิจอย่างหนึ่งแห่งผู้ปกครองหมู่ ฯ

๒๕.	ในทางพระวินัย การคว่ำบาตร หมายถึงอะไร ?  และจะหงายบาตรได้เมื่อไร ?
ต/	การคว่ำบาตร หมายถึง การไม่ให้คบหาสมาคมด้วยลักษณะ ๓ ประการ คือ ๑. ไม่รับบิณฑบาตของเขา ๒. ไม่รับนิมนต์ของเขา ๓. ไม่รับไทยธรรมของเขา ฯ เมื่อผู้ถูกคว่ำบาตรนั้นเลิกกล่าวติเตียนพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นต้นนั้นแล้ว กลับประพฤติดี พึงหงายบาตรแก่เขาได้ ฯ

๒๖.	ลิงคนาสนา คืออะไร ?  บุคคลที่ทรงพระอนุญาตให้ทำลิงคนาสนามีกี่ประเภท ?  ใครบ้าง ?
ต/	ลิงคนาสนา คือ การให้ฉิบหายเสียจากเพศ ฯ มี ๓ ประเภท ฯ คือ ๑) ภิกษุต้องอันติมวัตถุแล้ว ยังปฏิญญาตนเป็นภิกษุ ๒) บุคคลผู้อุปสมบทไม่ขึ้น ได้รับอุปสมบทแต่สงฆ์ ๓) สามเณรผู้ประกอบด้วยองค์ ๑๐ มีเป็นผู้มักผลาญชีวิต เป็นต้นฯ

๒๗.	พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ คืออะไร ?
ต/	พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ คือ กฎหมายฉบับหนึ่งว่าด้วยคณะสงฆ์มีศักดิ์รองลงมาจากรัฐธรรมนูญ ฯ

๒๘.	เจ้าอาวาส ตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๒๔ ใครเป็นผู้แต่งตั้ง ?
ต/	สมเด็จพระสังฆราช ทรงแต่งตั้งเจ้าอาวาสพระอารามหลวง เจ้าคณะจังหวัด แต่งตั้งเจ้าอาวาสวัดราษฎร์ ฯ

๒๙.	พระราชบัญญัติคณะสงฆ์มาตรา ๓๗ ระบุหน้าที่เจ้าอาวาส ไว้กี่อย่าง ?  อะไรบ้าง ?
ต/	ระบุไว้ ๔ อย่าง ฯ คือ ๑. บํารุงรักษาวัด จัดกิจการ และศาสนสมบัติของวัดให้เป็นไปด้วยดี ๒. ปกครองและสอดส่องให้บรรพชิต และคฤหัสถ์ที่มีที่อยู่หรือพํานักอาศัยอยู่ในวัดนั้นปฏิบัติตามพระธรรมวินัย กฎมหาเถรสมาคม ข้อบังคับ ระเบียบ หรือ คําสั่งของมหาเถรสมาคม ๓. เป็นธุระในการศึกษาอบรมและสั่งสอนพระธรรมวินัยแก่บรรพชิต และคฤหัสถ์ ๔. ให้ความสะดวกตามสมควรในการบําเพ็ญกุศล ฯ

๓๐.	ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ และที่ศาสนสมบัติกลาง ได้แก่สถานที่เช่นไร ?
ต/	ที่วัด ได้แก่ ที่ตั้งวัดตลอดจนเขตของวัดนั้น ที่ธรณีสงฆ์ ได้แก่ ที่ซึ่งเป็นสมบัติของวัด ที่ศาสนสมบัติกลาง ได้แก่ ที่ซึ่งเป็นทรัพย์สินของพระศาสนาอันมิใช่ของวัดใดวัดหนึ่ง ฯ

๓๑.	กรรมการมหาเถรสมาคมซึ่งสมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้งพ้นจากตำแหน่งเมื่อใด ?
ต/	พ้นจากตำแหน่งเมื่อ ๑. มรณภาพ ๒. พ้นจากความเป็นพระภิกษุ ๓. ลาออก ๔. สมเด็จพระสังฆราชมีพระบัญชาให้ออก ๕. อยู่ครบวาระ ๒ ปี ฯ

⏏︎ ดาวน์โหลดเก็งข้อสอบ